Λιγότερο ευνοϊκούς όρους για την αυτοπαραγωγή νοικοκυριών και επιχειρήσεων θα φέρει η μετάβαση στο μοντέλο net-billing, την οποία σχεδιάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να τεθεί σε ισχύ από τις 15 Μαΐου. Ωστόσο, σύμφωνα με αναλυτικά παραδείγματα του Στέλιου Ψωμά (Ενεργειακού Σύμβουλου - Σύμβουλου Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών), οι χρόνοι απόσβεσης των φωτοβολταϊκών συστημάτων αυξάνονται σε μικρό ποσοστό, με συνέπεια μία τέτοια επένδυση να παραμένει άκρως συμφέρουσα για τους καταναλωτές.
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, η μετάβαση στο νέο μοντέλο περιλαμβάνεται στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου που βρισκόταν σε δημόσια διαβούλευση έως και τη Δευτέρα, 15 Απριλίου. Σύμφωνα με τις σχετικές ρυθμίσεις, στο net-billing θα μεταβούν όλα τα νοικοκυριά που θα θελήσουν να εγκαταστήσουν ένα φωτοβολταϊκό (ακόμη κι εγκατεστημένης ισχύος κάτω των 10,8 kW) μετά τη λήξη του «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη». Η λήξη του προγράμματος προσδιορίστηκε στις 15 Μαΐου (από το τέλος Ιουνίου που προβλεπόταν νωρίτερα), με τροποποίηση που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες σε ΦΕΚ, ώστε να ενεργοποιηθεί το «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι».
Έτσι, από τα μέσα του επόμενου μήνα θα λήξουν οι επιδοτήσεις. Παράλληλα, αν δεν υπάρξει κάποια αλλαγή στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, από την ίδια ημέρα θα αποσυρθεί και το μοντέλο του net-metering για τα οικιακά συστήματα, ανεξαρτήτως ισχύος.
Επίσης, στο ίδιο σχέδιο νόμου προβλέπεται η εφαρμογή του net-billing για όλα τα επαγγελματικά συστήματα, ανεξαρτήτως ισχύος. Επομένως, από τη στιγμή που θα τεθεί σε ισχύ η σχετική νομοθετική ρύθμιση (και υπό την προϋπόθεση πάλι ότι δεν θα υπάρξουν αλλαγές μετά τη διαβούλευση), θα παύσει η δυνατότητα που έχει έως αυτή τη στιγμή μία επιχείρηση να αξιοποιεί το net-metering για φωτοβολταϊκά έως 100 kW. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι το net-billing δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί για καμία κατηγορία καταναλωτών, καθώς εκκρεμεί η εφαρμοστική Υπουργική Απόφαση.
Φοροεκπτώσεις
Σύμφωνα πάντως με την παρουσίαση του κ. Ψωμά σε σχετική εκδήλωση στην πρόσφατη έκθεση VerdeTec, η λήξη του «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» δεν θα σημάνει τέλος και στη στήριξη των νοικοκυριών, για τη στροφή στην αυτοπαραγωγή ενέργειας. Κι αυτό γιατί για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών (με ή χωρίς μπαταρία) «τρέχουν» από τις αρχές του 2024 σημαντικές φοροεκπτώσεις.
Πιο συγκεκριμένα, οι δαπάνες που πραγματοποιούνται για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, τα οποία δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν θα ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων, μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο 5 ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε φορολογικό έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τις 16.000 ευρώ.
Το μέτρο καλύπτει συστήματα αυτοπαραγωγής (με ή χωρίς αποθήκευση), τα οποία εμπίπτουν στα έργα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων. Το ποσό των δαπανών για αγορά αγαθών που λαμβάνεται υπόψη για τη μείωση του φόρου, δεν υπερβαίνει το 1/3) του ποσού των δαπανών για τη λήψη υπηρεσιών που λαμβάνεται υπόψη για τη μείωση του φόρου.
Δωρεάν «ηλιακό ρεύμα» για 18,2 χρόνια
Επομένως, στην περίπτωση που ένα νοικοκυριό εγκαταστήσει ένα οικιακό φωτοβολταϊκό με συνολική δαπάνη 8.500 ευρώ, εκ των οποίων οι 3.000 ευρώ αφορούν σε υπηρεσίες, το όφελος από το 2024 είναι 4.000 ευρώ κατανεμημένα σε 5 έτη, δηλαδή 800 ευρώ ανά έτος. Αν εγκαταστήσει ένα σύστημα με μπαταρία (με συνολική δαπάνη 16.000 ευρώ από τα οποία οι 4.000 αφορούν σε υπηρεσίες), τότε το όφελος στην 5ετία είναι 4.500 – 5.335, ανάλογα με το φορολογητέο εισόδημα.
Η φοροέκπτωση θα ισχύσει στην περίπτωση μη επιδότησης από το «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» - όταν για παράδειγμα θα λήξει το πρόγραμμα. Το όφελος από αυτήν θα «ψαλιδίσει» σημαντικό ποσοστό του μεγαλύτερου χρόνου απόσβεσης του συστήματος, λόγω της λειτουργίας πλέον με net-billing, έναντι του net-metering.
Με βάση τα παραδείγματα του κ. Ψωμά, για ένα σύστημα χωρίς μπαταρία και χωρίς επιδότηση, η απόσβεση στην περίπτωση του net-billing θα γίνει στα 6,8 έτη, από 4,2 έτη που θα ίσχυε αν λειτουργούσε με net-metering. Αν και ο χρόνος είναι μεγαλύτερος και πάλι το νοικοκυριό θα επωφεληθεί για 18,2 χρόνια δωρεάν ρεύμα από τον ήλιο (καθώς οι συμβάσεις είναι 25ετείς).
Αν επιλέξει να συνδυάσει το φωτοβολταϊκό και με μπαταρία, τότε χωρίς επιδότηση και με το net-billing, ο χρόνος απόσβεσης αγγίζει τα 7,4 χρόνια, από 5,8 αν το σύστημα λειτουργούσε με net-metering. Επομένως, φτάνει τα 17,6 χρόνια η διάρκεια του δωρεάν ρεύματος από τον ήλιο.
Οι επιχειρήσεις
Ακόμη μικρότερη είναι η επίπτωση μετάβασης των επιχειρήσεων στο net-billing, όπως φαίνεται από τα αντίστοιχα παραδείγματα. Το υπό επεξεργασία σενάριο αφορά εταιρεία που εγκαθιστά φωτοβολταϊκό ισχύος 100 kWp στη χαμηλή τάση, με ποσοστό ταυτοχρονισμού 56,5%.
Ο ταυτοχρονισμός αφορά το χρονικό διάστημα στο οποίο η επιχείρηση καταναλώνει απευθείας την παραγωγή από το φωτοβολταϊκό. Μεγάλα ποσοστά ταυτοχρονισμού έχουν εταιρείες που λειτουργούν τις ώρες της ημέρας (ηλιοφάνειας), όπως π.χ. τα εμπορικά καταστήματα.
Στο σενάριο αυτό, με net-metering, το φωτοβολταϊκό αποπληρώνεται σε περίπου 3,1 έτη. Με net-billing (και τιμή πώλησης περίσσειας 6,5 λεπτά/kWh), το σύστημα αποπληρώνεται σε περίπου 3,9 έτη, δηλαδή μόλις μερικούς μήνες αργότερα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για τις εταιρείες πρόκειται να «τρέξει» σύντομα το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά για Επιχειρήσεις», μέσω των οποίων θα λάβουν επιδότηση για την εγκατάσταση ηλιακών συστημάτων (με ή χωρίς μπαταρία). Τα συστήματα αυτά ωστόσο θα είναι zero feed-in (και όχι net-billing), δηλαδή δεν θα εγχέουν καθόλου ενέργεια στο δίκτυο.
