Δυο πανέμορφα νησάκια σε απόσταση αναπνοής από τις ακτές της Αιτωλοακαρνανίας και πολύ κοντά στη Λευκάδα, με το πράσινο των πεύκων να φτάνουν μέχρι τη θάλασσα με τις όμορφες βοτσαλωτές παραλίες, δίχως αυτοκίνητα, με κάνα δυο οικισμούς, λίγα ταβερνάκια και δωμάτια για ανέμελες διακοπές
ΟΚάλαμος είναι το μεγαλύτερο από μια συστάδα μικρών νησιών στην περιοχή της Λευκάδας, βρίσκεται απέναντι από τον Μύτικα της Αιτωλοακαρνανίας, ενώ διοικητικά ανήκει στο νομό Λευκάδας. Το νησί σε σχήμα επίμηκες, 25 τετρ. χλμ., στο οποίο δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα, αποτελείται από μία κοινότητα και δυο οικισμούς, τον Κάλαμο στα νοτιοδυτικά και την Επισκοπή στη βόρεια ακτή, ενώ στο νότιο άκρο του, στο Κεφάλι, βρίσκεται ένας εγκαταλελειμμένος οικισμός με παλιά ελαιοτριβεία, πέτρινα αλώνια, ερειπωμένα σπίτια και μισογκρεμισμένους ανεμόμυλους που στέκουν ακόμα εκεί μάρτυρες μιας άλλης εποχής.

Το κυρίως μέρος του Κάλαμου είναι ορεινό με υψόμετρο 745 μέτρα, ενώ φημίζεται για τις όμορφες βοτσαλωτές παραλίες με τα διαυγή γαλαζοπράσινα νερά τους. Οι ακτές του σχηματίζουν δύο σχετικώς μεγάλους όρμους, τον Γερολιμιώνα νοτιοδυτικά και το Πόρτο Λεόνε νοτιοανατολικά.  Κοντά δε στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού βρίσκεται η βραχονησίδα Φορμίκουλα. Οι πιο γνωστές από τις παραλίες και προσβάσιμες είναι η Μυρτιά και το Ασπρογυάλι κοντά στο λιμάνι, η Αγριαπιδιά νοτιότερα, οι Πεύκοι και το Κεφάλι. Στη δυτική πλευρά είναι ο Κέδρος, το Αλεξάκη, οι Κήποι και ο Τράχηλος.

Το κλίμα στον Κάλαμο είναι ήπιο όλο το χρόνο που κάνει το νησί κατάλληλο προορισμό, ακόμα και στην καρδιά του χειμώνα. Περιπλανηθείτε στα στενά σοκάκια, περπατήστε από τον Κάλαμο στην Επισκοπή και απολαύστε το αυθεντικό τοπίο. Στο βόρειο τμήμα είναι το ερειπωμένο Κάστρο, το λεγόμενο Καστρομονάστηρο, ενώ στο νότιο άκρο του νησιού, στο Κεφάλι, θα δείτε τον εγκαταλελειμμένο οικισμό.

Στο νησί λειτουργούν ενοικιαζόμενα δωμάτια και στούντιο τόσο στο λιμάνι του Κάλαμου, εντός του οικισμού, στην παραλία Αγραπιδιάς κτλ. Πληροφορίες στην ιστοσελίδα της κοινότητας http://www.kalamos-island.gr.

Πρόσβαση
Η πρόσβαση στον Κάλαμο και στον Καστό γίνεται από το Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας, είτε με επιβατικό σκάφος (σ.σ. αυτήν την περίοδο είναι εκτός θαλάσσης, για συντηρήσεις στο καρνάγιο, ωστόσο από τον Ιούλιο τα δρομολόγια είναι καθημερινά) είτε με θαλάσσιο ταξί, απόσταση διάρκειας 10 περίπου λεπτών (τηλ. Θαλάσσιο ταξί 6977 845946 Γιώργος).

Είναι και το επιβατικό σκάφος «Καστός» που εκτελεί τα δρομολόγια Καστός – Κάλαμος – Μύτικας και επιστροφή, καθημερινά, εκτός Πέμπτης. Ωρες αναχώρησης από Μύτικα για Κάλαμο Τρίτη 09.00 π.μ. και 14.00, Σάββατο 11.00 π.μ., Κυριακή 16.00. Επίσης το «Καστός» κάθε Τετάρτη «πιάνει» και Λευκάδα. Ωρες αναχώρησης από Καστό στις 06.20 π.μ., από Κάλαμο 07.00 π.μ, από Μύτικα 07.20 π.μ. και άφιξη Λευκάδα στις 09.00 π.μ. Αντίστοιχα από εκεί, η αναχώρηση είναι στις 12.30 (τηλ. 6981 149190 Γιάννης).

Οι πρώτες ενδείξεις κατοίκησης του νησιού ανάγονται στη Νεολιθική εποχή, ενώ είναι βέβαιο ότι κατοικούνταν επίσης στη Μυκηναϊκή και στην Κλασική περίοδο. Μεγάλη είναι η συμβολή του κατά την Ελληνική Επανάσταση, αποτελώντας καταφύγιο οικογενειών από την Ηπειρο, τη Στερεά Ελλάδα αλλά και από την Πελοπόννησο.

Πολλοί από τους αγωνιστές της Επανάστασης, όπως ο Καραϊσκάκης, οι Τζαβελλαίοι, ο Λεπενιώτης, ο Βαρνακιώτης, είχαν εγκαταστήσει τις οικογένειές τους για μεγαλύτερη ασφάλεια στο νησί που τότε τελούσε υπό αγγλική διοίκηση. Καταδιωκόμενοι Σουλιώτες βρίσκουν τόπο να σταθούν σε δύσβατες τοποθεσίες του νησιού καθώς και πολλοί από τους πολιορκημένους Μεσολογγίτες με τα γυναικόπαιδα τους. Ωστόσο, δεν ήταν πάντοτε εύκολα τα πράγματα, καθώς οι Άγγλοι ήθελαν να έχουν τον έλεγχο της κατάστασης και απέτρεπαν την εγκατάσταση πολλών οικογενειών, ιδιαίτερα των φτωχών και εξαθλιωμένων.

Σε αυτό το γεγονός αναφέρονται οι στίχοι του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη «…διωγμένοι από τον Κάλαμο, με την ψυχή στο στόμα χιλιάδες γυναικόπαιδα δεν βρίσκουν φούχτα χώμα να μείνουν ακυνήγητα… Κι ο Χάρος δεκατίζει…».

Το 1864 αναμένεται η πολυπόθητη ημέρα της ελευθερίας του Κάλαμου από τους κυρίαρχους του όπου και ενώνεται με τα υπόλοιπα νησιά του Ιονίου και την Ελλάδα.

Καστός
Ο Καστός ή η Καστός είναι η μκρότερη κατοικίσιμη νησίδα των Επτανήσων, βρίσκεται σε απόσταση 6 μιλίων από τον Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας, το πλησιέστερο λιμάνι προσέγγισης στην ηπειρωτική χώρα, ενώ απέχει μόλις ένα ναυτικό μίλι από τον γειτονικό του Κάλαμο, που θεωρείται προσάρτημα του.

Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού ανέρχονται περί τους τριάντα, υπάρχουν τρεις ταβέρνες, δυο καφέ μπαρ και λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Κύρια προϊόντα του νησιού είναι σιτηρά, σταφύλια και ντόπιο κρασί.

Οπως και ο γειτονικός Κάλαμος, επικοινωνεί με την ακτή της Αιτωλοακαρνανίας με καΐκια, από και προς το απέναντι χωριό Μύτικα.

Πηγή: ethnos.gr